De circulaire economie is een concept dat haaks staat op de huidige, lineaire economie. Onderstaande plaat legt dit visueel uit
Afval is het begin en het einde
Veel bedrijven leggen circulariteit nu nog uit aan de hand van hun afvalstromen. Natuurlijk een goed begin, door dat te verminderen, dragen we bij aan een beter (leef)klimaat. Toch is dat niet waar de keten start, die begint bij het ontwerp van het product. Het afval dat je nu hebt, begint bij het ontwerp waardoor afval over blijft.
Circulaire ontwerpen stelt een of meerdere eisen aan je product:
- Het moet super lang mee gaan, want dan ontstaat er minder afval;
- Het moet eenvoudig te repareren zijn, want dan gaat het langer mee en ontstaat er minder afval;
- Het is eenvoudig uit elkaar te halen, zodat er nieuwe grondstoffen van gemaakt kunnen worden, zo ontstaat er minder afval;
De rode draad is duidelijk: een circulair ontwerp produceert (bijna) geen afval meer.
Hoe werkt dat door in de economie?
Het is erg ingewikkeld om de huidige consumptiemaatschappij, waarbij kopen, gebruiken, wegwerpen is ingebed en een vals gevoel van luxe of succes geeft, te veranderen. Dit gaat langzaam, maar je ziet al veranderingen bij consumenten, bijvoorbeeld in het dragen of kopen van tweedehands spullen, wat nu “hip” is.
Grote stappen, beginnen wel bij de makers, niet bij de consumenten. Hier ligt een ingewikkeld probleem onder. Degene die verantwoordelijk is voor het afval, is niet dezelfde als die verantwoordelijk is voor productie.
Ter illustratie een voorbeeld: Wanneer een computerproduct, die veel witte accessoires los verkoopt, zijn oordopjes zo maakt dat ze eenvoudig verloren kunnen worden (want geen draadje meer), waardoor de consument gedwongen wordt de andere ook weg te gooien, want die werkt niet zonder zijn tweeling…. wie ondervindt hier dan het nadeel?
- Degene die zo’n waardeloos ontwerp maakt en het ook nog zo produceert dat het niet vergaat en nauwelijks te recyclen is?
- De consument, die gedwongen wordt nog een keer oortjes te kopen?
- De natuur of maatschappij, omdat de afvalberg met elektronica wordt vervuild die niet vergaat en giftig is als het verbrand?
Wanneer de producent ook verantwoordelijk wordt voor het afval dat hij met zijn producten produceert (door zijn eigen wens, gedwongen door publieke opinie of door de wet) zal hij die eis meegeven bij het ontwerp. Dan hadden die superhippe oortjes zonder kabel het nooit gered, of waren ze ontworpen om te vergaan in de natuur.
Volgende keer: Welke producten kunnen circulair