Kort antwoord: natuurlijke grondstoffen raken op.
Wanneer je vorige week, in De Week van de circulaire economie op social media hebt gekeken, heb je ongetwijfeld een gevoel bij de waarom vraag gekregen. Toch wil ik deze vraag graag beantwoorden vanuit het andere perspectief: Waarom is de circulaire economie er niet meer?
We zijn circulair begonnen
De mens heeft duizenden jaren circulair geleefd, er werden dieren gejaagd, deze werden voor 100% gebruikt en ze vergingen vanzelf, waardoor er nieuw leven ontstond. Vanaf een paar duizend jaar geleden, begonnen mensen met landbouw. Hierdoor kwamen de seizoenen centraal te staan, moesten er voorraden worden aangelegd, voor de winter bijvoorbeeld. Zo ontstonden nieuwe eisen aan gebruikersproducten zoals potten en pannen. Toch was deze periode ook nog circulair, de potten konden in veel gevallen hergebruikt worden, metalen werden regelmatig omgesmolten en houten hutten en huizen vergingen met de tijd.
Producten gaan lang mee
Vanaf de Romeinen zie je dat bouwwerken, spullen en consumptie een andere vorm beginnen aan te nemen. Er komen meer mensen op dezelfde plek te wonen, er wordt een uniformiteit afgedwongen en het gebruik van geld ten opzichte van ruilhandel maakt een groei door. Toch zijn veel producten nog gemaakt van natuurlijke producten en voldoen ze zeker aan de eis dat het lang mee moet gaan, gezien wat archeologen nu nog steeds opgraven. Er worden nog veel reparaties toegepast en de maatschappij is nog altijd behoorlijk circulair.
Balans tussen vraag en aanbod
De middeleeuwen waren zeer bedreven in het circulair toepassen van het marmer en het baksteen van Romeinse monumenten. Misschien denk je nu: het zal de industriële revolutie wel weer zijn, maar nee, ook die producten voldeden nog grotendeels aan de eisen dat ze lang mee moesten gaan, uit elkaar te halen zijn en daardoor eenvoudig te repareren zijn. Hoewel dit zeker ook de tijd is dat chemische ontwikkelingen een sprong maken en er veel “foute” stoffen op de markt komen is er nog balans tussen vraag en aanbod.
Het aanbod bepaalt?
Na de Tweede Wereldoorlog wordt de echte consumptiemaatschappij zoals wij die nu meemaken gestart. Er is een grote behoefte aan goedkope, snel te produceren spullen. Het trauma van niets hebben, gecombineerd met Amerikaans ondernemerschap, zorgt voor een enorme groei aan wegwerp spullen. Van blikjes en plastic speelgoed, plastic verpakt eten voor in de koelkast (dag weckpot) tot computers, auto’s, noem maar op: alles wordt massa en steeds goedkoper. Er wordt al lang niet meer geproduceerd voor de vraag, maar het aanbod bepaalt de prijs en daardoor ontstaat er vanzelf vraag. De welbekende actieketen is daar het ultieme voorbeeld van. Zaten er echt duizenden mensen te wachten op wit geverfde rieten hartjes met “home” of “love” erin of is die vraag gecreëerd met een enorm (goedkoop) aanbod? Wat doen we met het aanbod waarvoor geen vraag (meer) is? Dat gooien we weg, want het heeft geen waarde.
Dus waarom de circulaire economie?
Omdat de laatste 70 jaar een fout zijn. Een uitwas, een uitzondering. Mensen zijn millennia circulair geweest en pas 2 generaties lineair.
Volgende keer: Wat is de circulaire economie?